Hệ Vừa Làm Vừa Học Là Gì? Định Nghĩa, Đối Tượng Đăng Ký, Giá Trị Bằng Cấp

Bạn từng nghe đến “hệ vừa làm vừa học” nhưng chưa rõ nó cụ thể là gì? Liệu hình thức này có phù hợp với bạn – một người đang đi làm, muốn nâng cao trình độ mà không thể rời bỏ công việc hiện tại? Đừng lo. Trong bài viết này, mình sẽ giúp bạn hiểu rõ từng khía cạnh của hệ đào tạo đặc biệt này: từ định nghĩa, đối tượng phù hợp, thời gian học, giá trị bằng cấp, đến cả cách đăng ký và cơ hội nghề nghiệp sau khi tốt nghiệp. Cùng khám phá nhé.

1. Hệ vừa làm vừa học là gì?

Hệ vừa làm vừa học (VLVH) là một hình thức đào tạo đại học dành cho những người không thể tham gia học chính quy toàn thời gian, thường do bận rộn công việc hoặc gia đình. Vậy hệ vừa làm vừa học là gì? Đây chính là mô hình học tập linh hoạt, nơi bạn có thể vừa làm vừa học, hoặc nói cách khác là vừa học vừa làm là như thế nào: bạn đi làm ban ngày, học vào buổi tối hoặc cuối tuần.

Mô hình này bắt đầu phát triển mạnh ở Việt Nam từ những năm 1990, khi nhu cầu nâng cao trình độ chuyên môn trong giới lao động ngày càng tăng. Trước đây, nó thường được biết đến với cái tên “hệ tại chức”, nhưng ngày nay đã được cải tiến cả về chất lượng giảng dạy lẫn phương pháp đào tạo.

So với hệ chính quy, hệ VLVH có nhiều điểm khác biệt:

• Thời gian học linh hoạt hơn, phù hợp với người đi làm.

• Học phí thường thấp hơn so với chương trình chính quy.

• Chương trình có sự tích hợp giữa đào tạo thực tiễn và lý thuyết, phù hợp với nhu cầu doanh nghiệp.

Khác với hệ đào tạo từ xa, hình thức vừa học vừa làm là gì mang tính chất kết hợp giữa học trực tiếp tại trường và ứng dụng thực tế tại nơi làm việc. Đây cũng là điểm mạnh khiến nhiều người chọn học hệ vừa học vừa làm thay vì từ xa thuần túy.

2. Đối tượng tham gia hệ vừa làm vừa học

Không phải ai cũng cần học chính quy. Có những người cần một lựa chọn linh hoạt hơn. Vậy đối tượng hệ vừa học vừa làm thường là ai?

• Người đi làm toàn thời gian: Đây là nhóm chính. Họ muốn nâng cao trình độ chuyên môn, mở rộng kiến thức để thăng tiến sự nghiệp nhưng không thể bỏ việc.

• Sinh viên mới tốt nghiệp cao đẳng: Muốn học liên thông lên đại học nhưng không có điều kiện học chính quy.

• Người chuyển đổi nghề nghiệp: Nhiều người sau vài năm đi làm cảm thấy công việc hiện tại không còn phù hợp. Họ chọn nghề vừa học vừa làm như một cách “đổi hướng” nhưng vẫn đảm bảo tài chính.

Thực tế, nhiều việc làm vừa học vừa làm đã trở thành lựa chọn thông minh trong giai đoạn kinh tế khó khăn. Ví dụ: một nhân viên văn phòng học thêm ngành thiết kế đồ họa để mở rộng cơ hội freelance.

Nếu bạn đang tự hỏi “liệu mình có phù hợp với việc vừa học vừa làm không?”, hãy nhìn vào lịch trình hiện tại và định hướng tương lai của bạn. Nếu bạn cần bằng cấp, kiến thức nhưng không thể học chính quy, hệ VLVH là lựa chọn đáng cân nhắc.

3. Thời gian và quy trình đào tạo hệ vừa làm vừa học

Rất nhiều người thắc mắc: hệ vừa học vừa làm học bao lâu? Câu trả lời là phụ thuộc vào trình độ đầu vào và chuyên ngành đào tạo. Nhưng thông thường:

• Với hệ liên thông từ cao đẳng lên đại học: khoảng 2–2,5 năm.

• Với học viên tốt nghiệp THPT: từ 4 đến 5 năm.

Thời gian học được thiết kế linh hoạt:

• Học vào buổi tối (18h–21h) hoặc cuối tuần.

• Một số trường có cả lớp online kết hợp trực tiếp.

Lịch học linh hoạt này là ưu điểm lớn giúp người đi làm sắp xếp thời gian hiệu quả. Hơn nữa, bạn có thể chọn học theo tín chỉ để rút ngắn thời gian nếu có đủ năng lực.

Quy trình đào tạo:

• Nhập học theo đợt tuyển sinh riêng (khác chính quy).

• Học các môn cơ bản, chuyên ngành theo từng học kỳ.

• Thi, đánh giá năng lực theo tín chỉ.

Chương trình đào tạo chuyên ngành thường được xây dựng dựa trên nhu cầu thực tế từ doanh nghiệp. Ví dụ: ngành Quản trị Kinh doanh sẽ có học phần marketing, quản trị nhân sự sát với môi trường làm việc thực tế.

Chính vì thế, đây là hệ phù hợp với ai muốn đào tạo theo nhu cầu doanh nghiệp và tích lũy kinh nghiệm làm việc song song.

4. Giá trị bằng cấp hệ vừa làm vừa học

Một trong những câu hỏi phổ biến nhất: bằng vừa học vừa làm là gì, có giá trị như bằng chính quy không?

Theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, kể từ năm 2019, văn bằng đại học không còn ghi rõ hình thức đào tạo (chính quy, tại chức, từ xa…). Điều này có nghĩa là bằng hệ vừa học vừa làm hiện nay có giá trị pháp lý tương đương với bằng chính quy.

Cụ thể:

• Bằng cử nhân hệ vừa học vừa làm được công nhận trên thị trường lao động.

• Có thể sử dụng để thi tuyển công chức, học lên thạc sĩ, tiến sĩ.

• Giá trị bằng đại học không còn phụ thuộc vào hình thức đào tạo mà nằm ở năng lực người học.

So với hệ từ xa, hệ VLVH có ưu thế là kết hợp học trực tiếp, dễ dàng tương tác với giảng viên và bạn học hơn. Nếu bạn đang phân vân giữa hệ chính quy và hệ vừa học vừa làm là sao, hãy cân nhắc thời gian, tài chính và mục tiêu nghề nghiệp cá nhân.

5. Đăng ký hệ vừa làm vừa học như thế nào?

Muốn tham gia hệ này, bạn cần biết đăng ký hệ vừa học vừa làm như thế nào cho đúng quy trình.

Điều kiện tuyển sinh:

• Tốt nghiệp THPT hoặc tương đương (đối với đại học).

• Tốt nghiệp cao đẳng (đối với hệ liên thông).

• Một số ngành yêu cầu kinh nghiệm làm việc tối thiểu 1–2 năm.

Thủ tục đăng ký:

• Nộp hồ sơ tại trường vừa học vừa làm bạn chọn.

• Tham gia kỳ thi tuyển hoặc xét tuyển (tùy trường).

• Chuẩn bị các giấy tờ: học bạ, bằng cấp, giấy khai sinh, CMND/CCCD.

Phương thức tuyển sinh đa dạng:

• Xét học bạ THPT.

• Thi tuyển đầu vào các môn cơ bản.

• Tuyển sinh online.

Địa chỉ đăng ký: Nhiều trường đại học liên kết tổ chức lớp VLVH tại các cơ sở đào tạo ở tỉnh thành khác nhau. Ví dụ: Trường Đại học Mở, Đại học Kinh tế Quốc dân, Đại học Công nghiệp TP.HCM đều có chương trình này.

Bạn có thể tìm hiểu qua website chính thức của trường hoặc trung tâm tư vấn tuyển sinh để được hướng dẫn cụ thể.

6. Ưu điểm và nhược điểm của hệ vừa làm vừa học

Không có gì là hoàn hảo. Hệ VLVH cũng vậy. Cùng điểm qua một vài mặt lợi – hại của hình thức này nhé.

Ưu điểm:

• Linh hoạt thời gian học, phù hợp người đi làm.

• Đào tạo thực tiễn, nội dung sát nhu cầu doanh nghiệp.

• Tích lũy kinh nghiệm làm việc song song học tập.

• Mạng lưới bạn học đa dạng, nhiều người có vị trí cao trong công việc.

Nhược điểm:

• Áp lực cao vì vừa đi làm, vừa học.

• Thiếu thời gian nghỉ ngơi.

• Không khí học tập đôi khi không “trẻ trung” như lớp chính quy.

Kinh nghiệm thực tế: Một bạn tên An – 28 tuổi, làm kế toán – chia sẻ: “Ban ngày mình làm ở công ty, tối học lớp VLVH. Cực nhưng được cái thầy cô giảng dễ hiểu, học đúng cái mình cần trong công việc.”

Vậy có nên vừa học vừa làm không? Nếu bạn cần bằng cấp, kiến thức, nhưng không thể bỏ việc – thì hoàn toàn nên.

7. Cơ hội nghề nghiệp và thị trường lao động

Một điều đáng mừng: thị trường đang ngày càng cởi mở với bằng vừa học vừa làm. Nhiều doanh nghiệp tuyển dụng hiện không còn quan trọng hình thức đào tạo, mà chú trọng năng lực, kỹ năng.

Hệ vừa học vừa làm có dễ xin việc không?

• Câu trả lời là: Có, nếu bạn biết tận dụng thời gian học để nâng cấp kỹ năng.

• Nhiều công ty chấp nhận sinh viên tốt nghiệp hệ VLVH, đặc biệt trong các ngành như kế toán, quản trị, CNTT, marketing.

Thị trường lao động cũng cần nguồn nhân lực có kinh nghiệm và kỹ năng thực tế – thứ mà sinh viên VLVH thường có sẵn nhờ “va chạm” sớm.

Việc làm vừa học vừa làm còn là cơ hội để bạn:

• Nhận lương ngay trong lúc học.

• Ứng dụng lý thuyết vào thực tế.

• Tích lũy kinh nghiệm làm việc giúp dễ thăng tiến.

8. Câu hỏi thường gặp về hệ vừa làm vừa học

Vừa học vừa làm tiếng Anh là gì?

• Tiếng Anh thường dùng là Work-Study Program hoặc Part-time Higher Education.

Hệ vừa học vừa làm gọi là gì?

• Gọi đầy đủ là hệ vừa làm vừa học (VLVH).

Hệ từ xa và hệ vừa học vừa làm khác nhau thế nào?

• Hệ từ xa học online 100%, ít tương tác.

• Hệ VLVH học trực tiếp, theo lớp, có lịch cụ thể.

Có nên học hệ vừa học vừa làm?

• Nếu bạn đi làm, cần bằng cấp hoặc chuyển hướng nghề nghiệp, đây là lựa chọn đáng giá.

Bằng vừa học vừa làm có giá trị không?

• Có. Không khác gì bằng chính quy nếu xét về pháp lý.

Bạn còn thắc mắc gì? Cứ để lại câu hỏi hoặc tra thêm thông tin trên website các cơ sở đào tạo nhé. Biết rõ rồi, chọn dễ hơn rất nhiều!